Geçiş Dönemlerinde Mutfak Kültürü ve Yöresel Mutfak Uygulamaları: Karaman Örneği

Özet

İnsan hayatının doğal bir süreci olan doğum, evlenme ve ölüm gibi durumları içine alan geçiş dönemleri, hem sevincin hem acının hem de heyecanın paylaşıldığı özel günlerdir. Anadolu örf ve âdetlerinde, bu tarz özel günlerde duyguların paylaşılması adına insanlar bir arada bulunarak birlikte yemek yemektedir. Günümüzde birçok gelenek ve görenek unutulmaya başlamış; mutfak kültürü ve yöresel mutfak uygulamaları da bu durumdan aynı şekilde etkilenmiştir. Bu çalışmada; İç Anadolu bölgesinde yer alan Karaman ilinin geçiş dönemlerindeki mutfak kültürünün ve yöresel mutfak uygulamalarının tespit edilerek yeniden gün yüzüne çıkarılması, yazılı kaynak haline getirilerek gelecek nesillere aktarılması ve bu sayede toplumda uygulanmalarının yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda yürütülen nitel çalışmada, Karaman ilinde yaşayan ve aslen oralı olan 25 kişiye yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmış, elde edilen verilerin tematik analizinde MAXQDA Analytichs Pro 2018 nitel veri istatistik programı kullanılmıştır. Çalışma sonucunda; Karaman ili geçiş dönemlerinde uygulanan mutfak kültürü tespit edilerek gelecek nesillere aktarılması için yazılı kaynak haline dönüştürülmüştür. Çalışma sonucunda, özel günlerde sunulan zahmetli ikramlıkların yerini büyük oranda daha pratik yemeklere bıraktığı görülmektedir. Giderek azalan bu uygulamaların unutulmaması ve gelecek nesillere aktarılmasının sağlanabilmesi için araştırılarak kayıt altına alınması, geçiş dönemlerindeki mutfak uygulamalarının sürdürülebilirliğinin sağlanmasında ilgili kuruluşların teşvik edici konumda olmaları kültürel değerlerimiz açısından büyük önem arz etmektedir